Truyền kỳ mạn lục

“Thông qua các nhân vật thần tiên, ma quái, tinh loài vật, cây cỏ…, tác phẩm muốn gửi gắm ý tưởng phê phán nền chính sự rối loạn, không còn kỷ cương trật tự, vua chúa hôn ám, bề tôi thoán đoạt, bọn gian hiểm nịnh hót đầy triều đình; những kẻ quan cao chức trọng thả sức vơ vét của cải, sách nhiễu dân lành, thậm chí đến chiếm đoạt vợ người, bức hại chồng người…”

“… Kết quả là người dân lương thiện, đặc biệt là phụ nữ phải chịu nhiều đau khổ. Nguyễn Dữ dành nhiều ưu ái cho những nhân vật này. Dưới ngòi bút của ông họ đều là những thiếu phụ xinh đẹp, chuyên nhất, tảo tần, giàu lòng vị tha nhưng luôn luôn phải chịu số phận bi thảm… Ông trân trọng và ca ngợi những nhân cách thanh cao, cứng cỏi, những anh hùng cứu nước, giúp dân không kể họ ở địa vị cao hay thấp.”

– Trần Thị Băng Thanh

Bạn đang cầm trên tay ấn phẩm “Truyền kỳ mạn lục” hết sức đặc biệt – với lần đầu tiên các truyện được vẽ minh họa màu, qua nét vẽ tài hoa, bay bổng của họa sĩ Nguyễn Công Hoan.

—
Tại sao có bộ sách Truyền kỳ mạn lục?

“Nguyễn Dữ tiên sinh sống về khoảng đời vua Uy Mục, Tương Dực, Chiêu Tôn, Cung Hoàng, nghĩa là vào hồi suy loạn của triều Tiền Lê. Bấy giờ quốc thế ngửa nghiêng, cường thần lăng tiếm, kỷ cương đổ nát, phong hóa suy đồi. Tiên sinh có lẽ đã biết chừng vận Lê không thể bền lâu, vả nghĩ câu “Nguy bang bất nhập, loạn bang bất cư”, nên đã treo ấn từ quan, về cố hương phụng dưỡng mẹ già, sống cái đời một kẻ ẩn sĩ, hàng bao nhiêu năm không đặt chân đến chỗ thành thị. Trong khi ở nhà, tiên sinh lấy sách vở bút nghiên làm bạn. Nhân bấy giờ văn hóa nước mình cũng mới mở mang, người ta còn hay tin những việc thần quái. Bởi hay tin, nên có lắm những chuyện thần quái sản sinh và lưu hành ở trong dân gian. Nhất là trải qua một hồi loạn lạc mấy mươi năm ở khoảng cuối Trần đầu Lê, nhân dân bị khủng bố về những cái thảm trạng sông máu núi xương, càng là nguyên cớ để sản xuất những chuyện thần quái. Nguyễn Dữ tiên sinh ngồi nhàn, nhân nghĩ những câu chuyện lạ kia, có lắm chuyện cũng hay hay, đủ làm những tấm gương giám giới, nhất là nếu lại được chép ghi bởi cây bút châm phúng của kẻ thương thời mẫn tục. Cây bút ấy tiên sinh đã sẵn sàng có, vả lại là cây bút tài hoa, đương muốn trổ cái tài thêu dệt lên trên mặt giấy. Vì vậy, tiên sinh bèn sưu tập những chuyện truyền thuyết linh kỳ từ thủa Lý – Trần đến hồi ấy, không chừng tiên sinh còn bịa thêm ra nữa, dùng một lối văn mĩ diệu của nhà tiểu thuyết tài nghệ, viết nên bộ TRUYỀN KỲ MẠN LỤC, có để vào đó cái chủ ý chống đỡ cho phong giáo của thời bấy giờ.”

– Chú giải của Ngô Văn Triện